Przeglądając fora i dział z problemami na benchmark.pl zauważyłem że bardzo często poruszany jest temat pamięci RAM. Zazwyczaj dotyczy on problemu; jakie pamięci wybrać? Często pytanie dotyczy różnicy wydajności pomiędzy DDR2 800mhz i DDR2 1066mhz. Jaka jest różnica w wydajności obu pamięci i czy jest sens dokładania dodatkowych pieniędzy do z założenia szybszego modelu. Jako że na stanie mam oba rodzaje pamięci postanowiłem je przetestować i porównać.

ZAWODNICY testu:

Do walki staną dość popularne marki pamięci Kingston HyperX i Geil.

W pierwszym narożniku Geil. Jest to model taktowany zegarem 800mhz jednak oznaczony mianem ultra low latency gdzie parametr CL wynosi 4. Większość pamięci taktowanej tym zegarem posiada CL na poziomie 5. Geile więc tutaj będą „tymi lepszymi” spośród całej masy innych produktów, jednak co za tym idzie trochę droższymi. Jako że model ten powinien być (jednak nie musi, co opiszę w dalszej części recenzji) zasilany napięciem 2.1V  producent ubrał go w ładne dosyć proste pomarańczowe radiatory.

W drugim narożniku staje bardzo popularna marka Kingston. W tym przypadku także mamy do czynienia z pamięciami szybszymi niż standardowe. Tutaj na radiatorach w oczy bije srebrny napis „HyperX” oznaczający pamięci dla użytkowników bardziej zaawansowanych. Częstotliwość pracy tego modelu to 1066mhz przy CL wynoszącym już nie cztery a 5. Do takiej pracy moduły wymagają napięcia 2.2V i tak samo jak w Geilach posiadają radiatory. Tutaj są one niebieskie i w moim odczuciu jakby minimalnie większe/cięższe. W obu przypadkach są to dwie kości po 1GB każda

PLATWORMA TESTOWA

Pamięci testowałem w komputerze o następujących parametrach:

Karta obsługuje physX nVidii dlatego też wyniki w 3D Mark Vantage mogą być trochę wyższe niż  z założenia mogłoby się wydawać.

TESTY Syntetyczne:

Potencjalni nabywcy szybszych a więc i droższych pamięci to zazwyczaj gracze bądź profesjonalni użytkownicy komputera szukający maksymalnej wydajności. Testy zacząłem od sprawdzenia ewentualnych różnic w 3D Mark 06 i 3D Mark Vantage. Nie od dziś wiadomo że na wynik końcowy tych benchmrków wpływ ma procesor i karta graficzna. Jednak czy pamięć nie ma tu absolutnie nic do powiedzenia?

W 3D Mark 06 wynik dla pamięci 800mhz Geila wyniósł 11687. Test został przeprowadzony kilkukrotnie w celu maksymalnego uwierzytelnienia wyników. Po testach przeprowadzonych w 3D Mark Vantage wynik uplasował się na 6788pkt.

Po uruchomieniu tych samych testów na pamięciach Kingstona 1066mhz wynik wyniósł odpowiednio 11699 punktów w 3D Mark 06 i 6788 punktów w 3D Mark Vantage. Mamy tu więc do czynienia idealnie tymi samymi wynikami (Vantage osiągnął na obu rodzajach pamięci tyle samo punktów chociaż jeśli ktoś zechce się przyjrzeć to CPU score i GPU score różnią się od siebie) Można więc powiedzieć że w najpopularniejszych syntetykach różnicy nie uświadczymy.

TESTY: Gry

Postanowiłem więc przetestować pamięci w grach. Jedną z tak zwanych „pamięciożernych” gier jest Crysis. Ustawiłem grę na maksymalne możliwe ustawienia (ultra high) w DX10. Rozdzielczość to 1440x900 bez AA i z 8-krotnym filtrowaniem anizotropowym. FPS mierzony był popularnym FRAPSem. Wybrałem lokację która w miarę duży teren będzie musiała wczytać do pamięci. Pomiar wykonałem w miejscu widocznym na zdjęciu poniżej.

Stojąc w powyższym punkcie średni FPS (a przyznam że nie skakał zbytnio) wyniósł 16 klatek na sekundę. W bazie przeciwnika podczas walki było to około 20 klatek na sekundę. Takie same  wyniki zanotowałem zarówno na Kingstonach jak i Geilach. Dosłownie nie było najmniejszej różnicy w wydajności. Postanowiłem więc sprawdzić możliwości tych pamięci w inny sposób. Jeśli nie różnica w średnim FPSie to może zanotuję różnicę w szybkości wczytywania lokacji? Postanowiłem to sprawdzić. Do użytku wybrałem zapis stanu gry na otwartym terenie by było stosunkowo dużo do wczytania. Czas mierzyłem stoperem. Geil odnotował czas 46.6sec Kingston natomiast 47.8sec. Różnica jest minimalna ale jednak się pojawia. Dziwne natomiast jest to że szybciej taktowane pamięci o większej przepustowości odnotowują czas nieznacznie dłuższy.

Dość łatwo testuje się wydajność sprzętu w trochę już leciwym FEAR. Wbudowany w grę benchmark może i nie oddaje w 100% tego co widzimy podczas rozgrywki ale ogólny wynik zazwyczaj pokazuje różnicę pomiędzy sprzętem na którym został uruchomiony. Średni FPS wyniósł na Geilach 37FPS i tak samo 37FPS na Kingstonach. Wyniki były znowu tak podobne że postanowiłem test puścić jeszcze raz. Geil ponownie pozwolił uzyskać 37 FPS Kingston natomiast 36FPS. 1 klatka na sekundę może być tak naprawdę marginesem błędu na który nie ma potrzeby zwracać uwagi.

TESTY 2D

W grach różnicy pomiędzy pamięciami nie uświadczymy. Postanowiłem więc sprawdzić ich wydajność w zastosowaniach innych niż grafika trójwymiarowa. Często montuję filmy w komputerze i wiem że w dużym stopniu komfort montażu zależy od pojemności pamięci RAM. Czy zależy też od jej szybkości? By to sprawdzić użyłem 3 minut własnoręcznie zrobionego filmu trwającego 3 minuty (bez 2 sekund). Uprzednio wyrenderowałem go do nieskompresowanego AVI. Plik w takiej postaci zajmował 623Mb. Test polegał na czasie skompresowania AVI do formatu PAL DVD (mpeg2) Format końcowy zajmował 15,2Mb. Czas kompresji dla DDR 800mhz wyniósł minutę cztery sekundy i 70 setnych. Dla Kinggstona 1066mhz 1.04.3. Różnica? Ewentualny błąd mojego refleksu w posługiwaniu się stoperem. Wiem że szybkość kompresji zależna jest od procesora, a coraz częściej od karty graficznej ale chcąc nie chcąc to pamięć RAM podaje procesorowi dane i w jakimś stopniu różnica mogłaby się zarysować. Różnicy jednak nie widać.

TESTY w SiSoftware Sandra2009:

Brak jakichkolwiek różnic w wydajności testowanych przeze mnie pamięci sprawił że postanowiłem przeprowadzić jeszcze jeden test syntetyczny. To jest w SiSoftware Sandra. Skupiłem się na zakładce Memory Bandwidth. Dla pamięci DDR2 800mhz wynik to 6.44GB/s natomiast dla DDR2 1066mhz… 6.58GB/s.

Wydało mi się to bardzo podejrzane. Mnożąc Geila 8x800mhz otrzymujemy wynik 6400MB czyli teoretyczną wydajność kości. Dla 1066mhz wynosi więc ona (1066x8) 8528MB i tyle powinno być. Zainteresowało mnie dlaczego pamięci Kingstona nie osiągają zadeklarowanej wydajności. Napięcie? 2.2V Częstotliwość? 533mhz (1066) Cóż jest więc tego przyczyną? Z tego co pamiętam wcześniej owe pamięci wygenerowały mi wynik zbliżony do 8GB/s jednak wówczas pracowałem z podkręconym procesorem (na czas testu platforma testowa pracowała na standardowych zegarach) Wszedłem więc do Biosu i podkręciłem procesor do 3.2Ghz. FSB wskoczyło na 400mhz. Zmieniłem mnożnik dla pamięci i ponownie uzyskałem 1066mhz. Zapisałem zmiany i uruchomiłem ponownie benchmark. Tym razem Memory Bandwidth wyniósł 7.47GB/s.

Już znacznie lepiej, wynik bardziej zbliżył się do zadeklarowanych 8GB/s. Postanowiłem jednak powtórzyć jeden test na który nie wpłynie większa wydajność procesora. To jest na czas ładowania zapisu stanu gry z Crysisa. O ile poprzednio wynik to jak pisałem wyżej 47.8 sekund to po zwiększeniu przepustowości RAMu czas skrócił się do 38.9 sekund. Trzeba przyznać że różnica jest znaczna i wynosi około 20%. Jednak problem jaki napotkałem sprawia że w obecnej chwili jestem trochę nieufny do pamięci Kingstona chociaż to pewnie nie ich wina a czegoś z ustawieniami komputera. Dodam że pomimo podkręcenia procesora o przeszło 500mhz na obu rdzeniach i po zwiększeniu przepustowości RAMu stojąc w miejscu z zamieszczonego wyżej zrzutu ekranu nadal miałem 16 klatek na sekundę. Widać że Crysis w tym przypadku główny nacisk kładł na kartę graficzną.

NAPIĘCIE, TEMPERATURA:

Pozytywną cechą obu wydawców pamięci jest fakt że potrafią stabilnie pracować na napięciu znacznie niższym niż zadeklarowana. Geil 800mhz potrafi działać z CL4 już przy 1.9V (zalecane 2.1V). Natomiast Kingstony 1066mhz CL5 stabilnie pracują przy 2V (zalecane 2.2V) Wydajność przy mniejszym napięciu nie spada natomiast temperatura już tak. Od Kingstonów znacznie cieplejsze są Geile  ale tylko gdy pracowały z napięciem 2.1V. Zaznaczam że radiatory są dosyć ciepłe ale można spokojnie trzymać na nich palce.

PODSUMOWANIE:

Mogę teraz spokojnie odpowiedzieć na pytanie „Jaka jest różnica pomiędzy pamięciami 800mhz CL4 i 1066mhz CL5” Odpowiedź brzmi: Niewielka i często niezauważalna. Zauważyłem też że by móc skorzystać z dobrodziejstw szybszych Kingstonów trzeba mieć w miarę szybki procesor. Standardowy użytkownik komputera nie zauważy różnicy w ilości FPSów po przesiadce na szybsze pamięci. Potwierdza się to co wiadomo nie od dziś. Że w dzisiejszych czasach znacznie ważniejsza jest ilość posiadanej pamięci niż jej szybkość. Jeśli dla kogoś najważniejsza jest cena to nie ma sensu dopłacać do droższych wyżej taktowanych pamięci. Jednak jeśli kwota większa czasami o kilkadziesiąt złotych nie gra roli to można zainwestować w szybszy standard. Zyskamy w ekstremalnych sytuacjach gdy RAM jest wykorzystywany w 100%  i podczas np.: ładowania gier. Nie ukrywam że chciałem by Kingstony wyraźnie udowodniły swoją wyższość, nie udało się to jednak, a szkoda. Jeśli miałbym komuś polecić konkretną pamięć to zaproponowałbym… zaproponowałbym pomyślenie o standardzie DDR3 który w chwili obecnej prężnie się rozwija i warto już weń inwestować, tym bardziej że ceny nieustannie spadają.